İşin en tatlı kısmı geldi diyebiliriz, bal sağımı! Ama işin aslı öyle kavanozu alıp peteği sıyırmakla bitmiyor. Arılara zarar vermeden düzenli bir şekilde bal alabilmek için doğru ekipman şart.
Özellikle de işin içine bal süzme, petek ayırma ve saklama girince işler biraz karışabiliyor. Bu yazıda hem yeni başlayanlar hem de işi profesyonelce yapanlar için olmazsa olmaz tüm sağım ekipmanlarını detaylıca ele alacağız.
1. Arıcı Körüğü
Bal sağımına başlamadan önce arıları mümkün olduğunca az strese sokmak gerekiyor. İşte burada devreye aracı körüğü giriyor. İçine doğal materyaller (çürümüş ağaç kabuğu, kuru ot vs.) koyarak hafif bir duman üretirsin.
Bu duman arıların saldırganlaşmasını engeller ve daha huzurlu bir sağım süreci sağlar. Bazı arıcılar körük kullanmadan da sağım yapmayı deniyor ama bu hem arılar için hem senin için oldukça stresli olabilir. Unutma sakin bir koloni, daha düzenli bir sağım demek.
2. Arıcı Kıyafetleri
Bal sağımı sırasında arılar daha hassas olabilir. Bu yüzden tam korumalı arıcı kıyafeti, eldiven ve maske kullanmak ciddi anlamda önem taşıyor. Özellikle açık renkli ve vücuda tam oturan kıyafetler tercih etmelisin.
Arıların içeri sızmasını önlemek için bilek, boğaz ve bel kısımları lastikli olan kıyafetler daha güvenli. Eğer “Ben yıllardır arıcılık yapıyorum, arı bana zarar vermez” diyorsan da, her zaman istisnalar olabilir. Bir iğneyle başlayıp, hastanede biten hikâyeleri çok duyduk…
3. Bal Süzme Makinesi
Geldik işin en kritik yeri olan bal süzme makinesine. Eskiden bu iş elle peteği sıyırarak yapılırdı. Şimdi ise manuel ya da elektrikli süzme makineleri sayesinde işler daha hızlı ve hijyenik ilerliyor. Çerçeveleri yerleştiriyorsun ve döndürerek balın peteğin gözlerinden akmasını sağlıyorsun.
Özellikle birden fazla kovana sahipsen bu cihaz sana ciddi zaman kazandırır. Küçük çaplı üretim yapıyorsan manuel süzme makinesi yeterli olabilir. Ama ticari düşünüyorsan elektrikli modeller hem verim hem temizlik açısından daha avantajlı.
4. Sır Alma Bıçağı veya Sır Tarağı
Çerçevelerdeki ballar, arılar tarafından ince bir mum tabakasıyla kaplanır. Bu tabaka, balın dış etkenlerden korunmasını sağlar ama süzme işleminden önce bu sırların alınması gerekir. İşte burada devreye sır alma bıçağı ya da sır tarağı giriyor.
Bıçağı sıcak suya batırıp sırları düzgünce kesebilirsin. Bazıları sır tarağıyla daha rahat çalıştığını söyler çünkü peteği daha az zedeliyor. Deneyerek hangisinin sana daha uygun olduğunu anlayabilirsin.
5. Bal Dinlendirme ve Dinlendirme Kazanı
Balı süzdün, çerçevelerden temizce aldın. Ama hemen kavanoza koymak doğru değil. İçinde küçük mum parçaları, hava kabarcıkları veya yabancı maddeler olabilir. Bal dinlendirme tankı, bu tür kalıntıların dibe çökmesini sağlayan özel bir kazan.
Paslanmaz çelik olması hijyen açısından tercih sebebidir. Balı birkaç gün burada beklettikten sonra, üstteki temiz kısmı kavanozlayabilirsin. Kaliteli bal görüntüsü de buradan geçiyor zaten.
6. Bal Eleği veya Filtre
Bazı arıcılar dinlendirme işleminden sonra bile ekstra süzme yapmak ister. Bal eleği, bu aşamada devreye girer. Genellikle çift katlı olan bu elekte, üstteki kalın parçalar alt eleğe geçerken ince kalıntılar da ikinci aşamada tutulur.
Böylece en pürüzsüz haliyle balı kavanozlayabilirsin. Bu adım özellikle hediye ya da satış için yapılan ballarda önemlidir. Evde tüketilecek balda her zaman gerekli görülmeyebilir ama profesyonel görünüm için şart diyebiliriz.
7. Bal Kavanozları ve Kapaklar
Balı güzelce sağdın, süzdün, dinlendirdin… Sıra geldi ambalajlamaya. Cam kavanoz tercih etmen hem sağlık hem de görünüm açısından daha iyi olur. Cam, balın aromasını ve yapısını uzun süre korur.
Plastik kavanozlar ise zamanla balın yapısını etkileyebilir. Kavanoz kapaklarının da sızdırmaz ve paslanmaz olmasına dikkat etmelisin. Bazı kapaklar zamanla paslanıyor, bu da balın ömrünü kısaltıyor. Ayrıca üzerine tarih ve tür bilgisini yazmak, özellikle çok kovanlı üretimlerde karışıklığı önler.
8. Temizlik Malzemeleri
Bal üretiminde hijyen yalnızca sağlık açısından değil, Güvenilirlik açısından da çok önemli. Kullandığın tüm ekipmanları sağım sonrası iyice temizlemelisin. Bu iş için sadece su kullanman yeterli olabilir.
Bal kendi içinde koruyucu bir yapıya sahiptir. Ama yine de paslanmaz çelik fırçalar, sıcak su kazanları ve doğal sabunlar bu işte yardımcı olabilir. Unutma bal üretiminde “temizlik” aynı zamanda “kalite” demektir.
Doğru Malzeme, Kaliteli Sağım
Bal sağımı özen isteyen bir iş. Arılara zarar vermeden yapılan bir hasat, sadece daha fazla bal değil daha kaliteli bal da demek. Bu yazıda anlattığımız tüm ekipmanlar, senin sağım sürecini kolaylaştırmakla kalmaz, arıcılıkta bir adım öne geçmeni sağlar.
Eğer sen de bu malzemelere ihtiyaç duyuyorsan ya da eksiklerini tamamlamak istiyorsan, arı malzemeleri kategorimize mutlaka göz at. Arıcıların en çok tercih ettiği ekipmanları senin için bir araya getirdik.
