Arıcılık yapan biriysen ya da bu işe meraklıysan şunu çok net fark etmişsindir: Her bölgenin bal sezonu birbirinden farklı işler. Yani “şu tarihte bal akımı başlar” diye net bir takvim verilemiyor çünkü doğa kendi kafasına göre takılıyor.
Genel hatlarıyla ve yılların tecrübesiyle şekillenmiş belli dönemler var. Bu yazıda bölge bölge bal akım zamanlarını kendi doğallığı içinde sade sade anlatacağım.
Ege Bölgesi – Erken Başlayıp Çabuk Biter
Ege’de özellikle Muğla, Aydın ve İzmir taraflarında erken ilkbaharla birlikte doğa canlanıyor. Mart sonu, nisan başı gibi kekik, geven, püren derken çiçeklenme başlıyor. Arılar kendine gelir gelmez çalışmaya başlıyor.
Ana bal akımı ise genelde mayıs ortasından haziran sonuna kadar sürüyor. Haziranda sıcaklar bastırınca işler yavaşlıyor. Özellikle çam balı yapanlar için Eylül sonuna kadar ayrı bir ikinci sezon da söz konusu.
Akdeniz Bölgesi – Sıcak İklim, Uzun Sezon
Akdeniz’in havası belli; sıcak, nemli, bitki örtüsü zengin. O yüzden Antalya, Mersin, Adana gibi illerde bal sezonu biraz daha uzun.
Genelde Mart ortası gibi başlayan nektar akımı, Temmuz başına kadar uzayabiliyor. Narenciye bahçeleri, kekik türleri ve çeşitli meralar arılara bol bol malzeme sunuyor. Özellikle Toros eteklerine doğru çıkıldıkça akım haziran ayında pik yapıyor.
Marmara Bölgesi – Geç Başlar, Dengeli Gider
Marmara’da işler biraz daha geç başlıyor çünkü kış daha uzun sürüyor. İstanbul, Balıkesir, Bursa, Tekirdağ gibi bölgelerde nisan sonu, mayıs başı gibi arılar yavaş yavaş çıkıyor.
Mayıs ve haziran ayları ana akım dönemi. Çiçek türü çok fazla, ama sıcaklık artışı biraz daha yavaş olduğu için bal akımı dengeli ilerliyor. Burada nektar akımı kısa ama verimli olur genelde.
İç Anadolu Bölgesi – Kısa Ama Yoğun Sezon
İç Anadolu’nun iklimi biraz serttir; kış uzun, ilkbahar geç gelir ama geldi mi tam gelir. Konya, Kayseri, Sivas, Eskişehir gibi illerde genelde mayıs ortası gibi bal akımı başlar. Haziran, Temmuz arası en yoğun dönemdir.
Bitki örtüsü biraz daha bozkır tarzı olduğu için akım kısa sürer ama arı güçlü ise verim de iyi olur. Biraz da rüzgârına ve yağışına bağlı açıkçası.
Doğu Anadolu Bölgesi – Temmuzda Başlar, Ağustosta Patlar
Burası geç ısınan bir bölge. Erzurum, Van, Kars, Bingöl gibi yerlerde arılar çoğu zaman haziran ortasına kadar zor çıkar kovan dışına. Ama Temmuz gibi doğa patlar. Akım ağustos ortasına kadar devam eder.
Yayla florası çok zengin olduğu için geç başlamasına rağmen kalite yüksektir. Özellikle kestane ve geven gibi özel bitkiler sayesinde aromatik ballar elde edilir.
Karadeniz Bölgesi – Nemli Hava
Karadeniz’de nektar akımı biraz karmaşık. Hava sürekli nemli ve yağışlı olduğu için arılar sürekli çalışamaz. Samsun, Ordu, Rize, Artvin gibi illerde mayıs sonu başlar, Temmuz’a kadar yavaş yavaş devam eder.
Çiçek çeşitliliği fazla olsa da iklim faktörleri yüzünden dalgalı seyreder. Bir gün çok nektar gelir, ertesi gün yağmurdan hiç çıkamazsın.
Sonuç: Her Bölgenin Kendi Takvimi Var
Bal akımı, sadece takvimle değil; hava durumu, bitki örtüsü, yağış, rüzgâr gibi birçok etkenle şekillenir. Deneyimli arıcılar, bölge takvimini ezberden bilmez; doğayı gözleyerek hareket eder.
Eğer gezici arıcılık yapıyorsan bu takvimleri bilmek büyük avantaj sağlar. Sabit arıcılık yapıyorsan da senin bölgenin en verimli dönemini kaçırmamak için gözünü doğadan ayırmaman gerekir.
